Historia TCM

Pokaźna część filozofii Tradycyjnej Medycyny Chińskiej wywodzi się z tych samych filozoficznych zasad, które miały wpływ na rozwój taoizmu i uwzględniają tradycyjne chińskie wierzenia, że życie i aktywność poszczególnych istnień ludzkich ma bliski związek ze środowiskiem naturalnym.
Podczas złotych lat swego panowania, Żółty Cesarz (2698-2596 p.n.e.) Według chińskiej tradycji stworzył dzieło „Neijing Suwen” (内经·素问), znane także, jako „Huangdi Nei jing” („Podstawy medycyny Żółtego Cesarza”), które powstało w wyniku rozmów z nadwornym pracownikiem Ch’ i Pai (岐伯). Współczesna opinia naukowa utrzymuje, że tekst, który przetrwał został opracowany przez anonimowego uczonego nie wcześniej niż w okresie dynastii Han, ponad 2000 lat temu.

Za panowania dynastii Han, (202r. p.n.e. – 220r. n.e.) Zhang Zhongjing (张仲景), „chiński Hipokrates”, zarządca prowincji, Chang-sha z końca II wieku n.e., Napisał „Traktat o uderzeniach zimna”, który zawiera najwcześniejsze znane nam nawiązanie do „Neijing Suwen”. Innym znaczącym wschodnim lekarzem z okresu dynastii Han był Hua Tuo (ok. 140-208r. n.e.), który poddawał narkozie operowanych przez siebie pacjentów przy pomocy receptury opartej na bazie wina i sproszkowanych konopi. Fizyczne, operacyjne i ziołowe metody leczenia Hua Tuo były także stosowane przy leczeniu bólów i zawrotów głowy, gorączki, kaszlu, niedrożności gardła, a nawet w przypadku pewnej chorej kobiety, noszącej w sobie martwy płód, który należało usunąć. Również Huang-fu Mi (215-282r. n.e.), praktyk i zwolennik akupunktury i moksy z czasów dynastii Jin, przytaczał Żółtego Cesarza w swym dziele „Jia Yi Jing” (甲乙经), ok. 265r. n.e.

Szybki rozwój chińskiej medycyny nastąpił w średniowieczu. Cesarz Gaozong (649-683r.) z dynastii Tang (618-907r.) w 657r. zlecił naukowe opracowanie środków leczniczych, które udokumentowało 833 substancji leczniczych wytwarzanych z kamieni, minerałów, metali, roślin, ziół, warzyw, owoców i zboża. Uczony Su Song (1020-1101), w swym dziele „Benaco Tujing” (Ilustrowany spis leków), nie tylko systematycznie klasyfikował zioła i minerały zgodnie z ich farmakologicznym zastosowaniem, ale wykazał również zainteresowanie zoologią. Su stworzył na przykład systematyczne opisy gatunków zwierząt oraz obszary, na których mogą one występować.

Klasyczna Medycyna Chińska (CCM) w znacznej mierze różni się od Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM). Rząd Narodowy Chińskiej Republiki Ludowej zdecydował o odrzuceniu CCM i uznał jej praktykowania za nielegalne. Przez 30 lat CCM była w Chinach zakazana, a kilka osób zostało skazanych za jej praktykowanie. Ostatecznie w latach sześćdziesiątych XX wieku, Mao Zedong zdecydował, że rząd nie może dłużej uznawać CCM za niezgodną z prawem. Zlecił zgromadzeniu dziesięciu lekarzy analizę CCM i stworzenie standardowego formatu jej stosowania. Ta ustandaryzowana forma jest obecnie znana jako TCM.

Współcześnie TCM nauczane jest w niemal wszystkich szkołach wykładających tradycyjne metody medyczne na obszarze Chin, w większości szkół w Azji i Ameryce Północnej. Aby móc szkolić się w dziedzinie CCM trzeba należeć zazwyczaj do rodziny o lekarskim rodowodzie. W ostatnim czasie odrodziło się zainteresowanie CCM w Chinach, Europie i USA.

Styczność z kulturą i medycyną Zachodu nie wyparła TCM. Wynika to przede wszystkim z większej skuteczności TCM niż medycyny zachodniej, zwłaszcza w łagodzeniu bólu i przypadkach chorób przewlekłych.

W okresie Chińskiej Republiki Ludowej TCM ukształtowała tzw. „bosych” lekarzy, którzy świadczyli pomoc medyczną na obszarach wiejskich. Dla rządu ChRL jest to również oszczędność, ponieważ koszt wyuczenia praktyków TCM i obsadzenia stanowisk w szpitalach TCM jest znacznie mniejszy niż w przypadku praktyków medycyny zachodniej. Od tego momentu TCM zaczęto postrzegać jako integralną część rozwoju usług medycznych w Chinach.

Istnieje wyobrażenie, że do wyjaśnienia działania TCM potrzeba odwołania do sił nadprzyrodzonych czy nawet kosmologii. Jednakże większość źródeł historycznych potwierdza, że była to teoria ludzi, znudzonych już wiecznym słuchaniem szamanów, próbujących dowieść, że za choroby odpowiadają złe duchy. Wszelkie nawiązania do sił nadprzyrodzonych są zazwyczaj rezultatem romantycznych przekładów albo niewłaściwego zrozumienia i nie znajdziemy ich w klasycznych dziełach zainspirowanych taoizmem, takich jak „Nèi Jīng” czy „Zhenjiu Dacheng”. Rozwój systemu TCM w ciągu swej historii był krytycznie i dogłębnie analizowany, a jego praktykowanie i rozwój wzrastały i malały przez wieki w różnych kulturach, do których dotarł. Przetrwał on jednak barierę odległości. Prawdą jest, że początkowo skupiano się na pragmatycznych przesłankach, niekoniecznie rozumiejąc mechanizmy rządzące danymi działaniami – to utrudniło współczesną akceptację TCM na Zachodzie. Mimo że istniały okresy, jak na przykład początek XVIII wieku, kiedy to „akupunktura i moksa były naturalnymi metodami w europejskim społeczeństwie”. Tradycyjna Medycyna Chińska uważana jest za wymagającą znacznych umiejętności diagnostycznych. Mówi się, że do praktykowania TCM konieczny jest okres wielu lat ćwiczeń, by zrozumieć pełną złożoność objawów, zgodnie z chińskim powiedzeniem: „Dobry lekarz (TCM) jest także gotów do bycia dobrym premierem w państwie”. Współcześni lekarze w Chinach często stosują tradycyjny system w powiązaniu z zachodnimi metodami.